دستور موقت اگر شخصی در خصوص موضوعی طرح دعوا کند تا صدور رای به نفع او و قطعیت رای صادر و در نتیجه اجرای آن روند چند ماهه یا گاهی چندین سال به طول می‌کشد ممکن است خوانده برای ایجاد مانع بر سر راه خواهان و جلوگیری از احقاق حق او به انواع و اقسام روش‌های به ظاهر قانونی متوسل شود غیر ممکن سازد در این حالت خواهان برای جلوگیری از این رویداد از دادگاه تقاضای صدور دستور موقت می‌کند تا با این دستور موقت حقوق خود را که به موجب رای آتی دادگاه رسمیت می‌یابد محفوظ نگه دارد برای مثال فرض کنید شخصی ملک خود را با مبایعه نامه‌ای به دیگری می‌فروشد و از تنظیم سند رسمی به نام او امتناع ورزد خریدار دادخواست الزام تنظیم سند رسمی طرح کند ممکن است فروشنده در جریان رسیدگی دادگاه ملک را به نام دیگری منتقل کند تا در صورت صدور حکم از سوی دادگاه مبنی بر تنظیم سند رسمی این حکم قابل اجرا نباشد خریدار برای الزام به تنظیم سند رسمی کند می‌تواند درخواست صدور دستور موقتی مبنی بر من نقل و انتقال ملک نیز مطرح کند تا فعلاً در قالب دستور موقت نقل و انتقال این ملک را متوقف کند تا در صورت صدور حکم نفع خواهان سند همچنان به نام خوانده دعوا فروشنده باشد و این سند به راحتی قابل انتقال به خریدار باشد
اوصاف دستور موقت
دستور موقت دارای اوصاف زیر است
ماهیتاً قرار است اگرچه در قانون صدور دستور موقت در قالب قرار پیش بینی نشده اما ماهیتا هم قراره تامین و محاکم را در قالب قرار صادر می کنند
موضوع دستور موقت می‌تواند توقیف مال انجام عمل یا امتناع از انجام عمل باشد
آثار دستور موقت
- ممنوعیت نقل و انتقال اموال توقیفی
- هرگونه نقل و انتقال اعم از قطعی و شرطی و رهنی نسبت به مال توقیف شده باطل و بلااثر است همچنین هرگونه قراردادی یا تعهدی که بعد از توقیف مال نسبت به مال توقیف شده به ضرر محکوم له منعقد شود نافذ نیست مگر اینکه محکوم له کتبا رضایت دهد
- دستور موقت حتی اگر مبنی بر توقیف مال و ممنوعیت نقل و انتقال مالی باشد نسبت به آن مال ایجاد حق تقدم نمی‌کند
- صدور دستور موقت تاثیری در اصل دعوا ندارد یعنی ممکن است علی رغم صدور این قرار از سوی قاضی خواهان در اصل دعوا محکوم به بی‌حقی شود یا بالعکس
شرایط صدور دستور موقت
دستور موقت در صورتی قابل صدور است
- که این قرار در تمام دعاوی قابل صدور است چه دعوا مالی باشد چه غیر مالی و چه موضوع دعوا یک مال باشد یا غیر آن
- تقاضای دستور موقت از جانب وارده ثالث نیز امکان‌پذیر است اعم از آنکه این ورود ثالث ورود ثالث اصلی باشد یا اینکه ورود ثالث تبعی باشد که به نفع خواهان ورود ثالث کرده است بدیهی است که اگر وارد ثالث به نفع خوانده ورود ثالث تبعی کرده باشد نمی‌تواند تقاضای دستور موقت کند همانطور که خود خوانده نیز نمی‌تواند تقاضای دستور موقت کند
- برای صدور دستور موقت باید تعهد مورد ادعای خواهان حال باشد برای تعهد موجل و زماندار نمی‌توان درخواست صدور دستور موقت کرد
- شرایط طرح دعوا مانند سمت اهلیت نفع و غیره باید در درخواست دستور موقت نیز رعایت شود در غیر این صورت قرار رد درخواست صادر می‌شود این قرار قطعی است
- صدور دستور موقت منابع احراز فوریت امر توسط دادگاه است
تشریفات رسیدگی به درخواست دستور موقت
- صدور دستور موقت مستلزم درخواست خواهان است و دادگاه نمی‌تواند راسا این قرار را صادر کند
- درخواست دستور موقت نیاز به پرداخت هزینه معادل دعاوی غیر مالی دارد
- رسیدگی به درخواست دستور موقت علی الاصول نیاز به تعیین وقت رسیدگی و دعوت از خوانده دارد یعنی نیاز به تعیین وقت دارد جز در امور فوری
- با توجه به فوریت دستور موقت در صورت نیاز به تعیین وقت و دعوت از طرفین این وقت باید خارج از نوبت باشد
- با توجه به آنکه ممکن است برای دستور موقت وقت رسیدگی تعیین شود از همین رو باید درخواست دستورات به تعداد طرف دعوا به علاوه یک نسخه بیشتر تقدیم شود
- در رسیدگی به درخواست دستور موقت دادگاه به انکار تردید یا ادعای جعل نسبت به مستندات دعوا رسیدگی نمی‌کند زیرا دستور موقت یک درخواست فوری است و دعوا محسوب نمی‌شود
- نکته قابل توجهی که باید ذکر گردد این است که برای صدور دستور موقت همیشه خواهان باید سپرده‌ای به نام تامین (تودیع خسارت احتمالی ) به دادگاه بسپارد
- در موارد ضروری دستور موقت در خارج از وقت اداری و حتی اوقات تعطیل هم قابل درخواست از قاضی است و درصورت فوریت ممکن است دادگاه این تقاضا را خارج از وقت اداری اجابت کند
سپردن تامین (تودیع خسارت احتمالی)
- بیان شد که همیشه صدور دستور موقت منوط به سپردن تامین توسط خواهان است سپردن این تامین برای این است که اگر خواهان در اصل دعوا ذی حق شناخته نشود خساراتی که به واسطه دستور موقت به خوانده وارد شده جبران شود
- در خصوص خسارات احتمالی باید توجه داشت که آنچه منوط به تودیع خسارت احتمالی است صدور دستور موقت است میزان خسارت احتمالی بسته به نظر قاضی است میزان خسارت احتمالی از جانب خواهان و خوانده قابل اعتراض نیست
- تامین مزبور می‌تواند نقد یا غیر نقد باشد بنابراین اموال منقول یا غیرمنقول اسناد تجاری سهام یا ضمانت‌نامه‌های بانکی می‌تواند به عنوان خسارت احتمالی استفاده شود البته با موافقت دادگاه و قاضی
- مهلت خواهان برای سپردن خسارت احتمالی بسته به نظر قاضی است به عبارت دیگر یک موعد قضایی است
- اگر مهلتی که دادگاه برای تودیع خسارت احتمالی تعیین کرده منقضی شود و خواهان خسارت احتمالی را نپردازد دادگاه قرار رد درخواست دستور موقت را صادر می‌کند
- اشخاص معاف از هزینه دادرسی مانند معسرین از سپردن خسارت احتمالی معاف نیستند
رفع اثر از دستور موقت به دلیل دادن تامین از سوی خوانده
اگر خوانده تامینی بسپارد که متناسب با موضوع دستور موقت باشد دادگاه می‌تواند از دستور موقت رفع اثر کند رفع اثر از دستور موقت منوط به شرایط زیر است
خوانده تامینی بسپارد که متناسب با موضوع دستور موقت باشد
میزان این تامین بسته به نظر قاضی است
رفع اثر دستور موقت منوط به نظر قاضی است یعنی قاضی باید رفع اثر از تامین را خلاف مصلحت نداند
سوالات متداول
آیا می‌توان در پرونده جزایی اقدام به صدور دستور موقت کرد؟
دستور موقت در پرونده‌های جزایی پیش‌بینی نشده است جز در تبصره ۱ ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات یعنی در مورد شکایات راجع به تصرف عدوانی به املاک غیر
آیا برای صدور دستور موقت خواهان باید سپرده‌ای بسپارد؟
بله یکی از شرایط صدور دستور موقت سپردن تامین برای تودیع خسارت احتمالی از جانب خواهان است
 | ReplyForward |