شرایط دریافت دیه از صندوق تامین خسارت بدنی چیست

صندوق تامین خسارت‌های بدنی، در مواردی پیش می‌آید که دیه فقط از طریق صندوق تامین خسارت بدنی قابل وصول می‌باشد که در این مقاله به توضیح این موارد می‌پردازیم

صندوق تامین خسارت‌های بدنی

به موجب ماده ۲۱ قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه مصوب ۱۳۹۵ صندوقی به نام صندوق تامین خسارت‌های بدنی پیش بینی شده است که یک نهاد عمومی غیردولتی است این صندوق در موارد زیر به جبران خسارت بدنی (نه مالی) زیان دیدگان حوادث رانندگی می‌پردازد

شرایط پرداخت دیه

• فقدان یا انقضای بیمه نامه شخص مسبب حادثه
• بطلان قرارداد بیمه
• شناخته نشدن وسیله نقلیه مسبب حادثه
• کسری پوشش بیمه نامه ناشی از افزایش مبلغ ریالی دیه
• تعلیق یا لغو پروانه فعالیت شرکت بیمه
• ورشکستگی بیمه‌گر
• به طور کلی خسارت‌های بدنی خارج از تعهدات قانونی بیمه‌گر قانون توسط صندوق تامین خسارات بدنی جبران می‌شود تشخیص اینکه چه مواردی خارج از تعهدات قانونی بیمه‌گر است با شورای عالی بیمه است برای مثال موارد زیر از تعهدات بیمه گر خارج است و توسط صندوق تامین خسارات بدنی جبران می شود
• خسارات وارده به اشخاص ثالثی که در قسمت‌هایی از وسیله نقلیه مانند صندوق عقب خودرو مستقر شده‌اند که برای استقرار انسان تعبیه نشده است
• خسارات وارده به اشخاص ثالث ایرانی توسط وسایل نقلیه ایرانی در خارج از کشور در صورتی که وسیله نقلیه فاقد پوشش بیمه نامه باشد

شیوه جبران خسارات بدنی توسط صندوق تامین خسارت‌های بدنی

این صندوق در جبران خسارت بدنی قواعد زیر را رعایت می کند

• معادل دیه شخص زیان دیده را پرداخت می‌کند
• در پرداخت مبلغ خسارت تفاوتی از حیث جنسیت و مذهب اعمال نمی‌شود
• صندوق فقط عهده‌دار جبران خسارات بدنی است نه مالی
• اشخاص ثالث زیان دیده حق دارند با ارائه مدارک لازم برای دریافت خسارت به طور مستقیم حسب مورد به شرکت بیمه مربوطه یا صندوق مراجعه کنند

مراجعه صندوق به مسئولان و مسببان حادثه

صندوق پس از جبران خسارت می‌تواند به نحو زیر به قائم مقامی زیان دیده به مسئولان حادثه مراجعه و مبالغ پرداختی را از ایشان وصول کنند

• اگر پرداخت خسارت به سبب نداشتن انقضا یا بطلان بیمه نامه باشد به مسبب حادثه رجوع می‌کنند
• اگر پرداخت خسارت به سبب تعلیق یا لغو پروانه یا توقف ورشکستگی بیمه‌گر باشد به بیمه‌گر و مدیران آن رجوع می کند
• اگر پرداخت خسارت به سبب شناخته نشدن وسیله نقلیه مسبب حادثه باشد پس از شناخته شدن آن شخص حسب مورد به مسبب حادثه یا بیمه‌گر وی رجوع می‌کند
• اگر پرداخت خسارت به سبب خارج از ظرفیت بودن سرنشینان داخل وسیله نقلیه مسبب حادثه باشد مسبب حادثه رجوع می‌کند
• اگر به حکم مرجع قضایی اثبات شود عواملی نظیر نقص راه نبودن یا نقص علایم رانندگی و نقص تجهیزات مربوطه یا عیب ذاتی وسیله نقلیه یا ایجاد مانع توسط دستگاه های اجرایی یا هر شخص حقیقی یا حقوقی دیگر در وقوع حادثه موثر بوده است
• صندوق پس از پرداخت خسارات زیان دیده می‌تواند برای بازیافت به نسبت درجه تقصیر که درصد آن در حکم دادگاه مشخص می‌شود به مسببان ذیربط مراجعه کند

در موارد زیر صندوق نمی‌تواند برای بازیافت خسارت پرداختی به مسبب حادثه رجوع کند

• بیمه‌گر باید خسارت بدنی تعلق گرفته به شخص ثالث را به نرخ دیه یوم الادا یعنی به نرخ روز اگر خسارات بدنی که بیمه‌گر به زیان داده پرداخت کرده بیش از تعهد وی دیه مرد مسلمان در ماه حرام باشد می‌تواند نسبت به مازاد پرداختی به صندوق رجوع کند مشروط بر اینکه افزایش مبلغ قابل پرداخت بابت دیه منتسب به تاخیر بیمه‌گر نباشد
• در صورت کسری پوشش بیمه نامه به واسطه افزایش مبلغ ریالی دیه جبران این کسری با صندوق تامین خسارات بدنی است و نمی‌تواند بابت آن به شخصی مراجعه کند
• در صورت تعلیق یا لغو پروانه فعالیت شرکت بیمه یا صدور حکم ورشکستگی بیمه‌گر صندوق فقط می‌تواند بیمه‌گر و مدیران آن رجوع کند و حق مراجعه به مسبب حادثه را ندارد
• اگر مجموع زیان وارده به زیان دیدگان خارج از وسیله نقلیه بیش از سقف تعهدات بیمه‌گر باشد ما به متفاوت مبلغ توسط صندوق داده می‌شود اما از مسبب حادثه قابل وصول نیست یعنی صندوق نمی‌تواند بعداً برای دریافت مبالغ پرداختی به شخصی مراجعه کند
• اما اگر مجموع خسارت وارده به زیان دیدگان داخل وسیله نقلیه‌ای که مسبب حادثه بوده بیش از سقف تعهدات بیمه‌گر باشد مابع التفاوت مبلغ توسط صندوق داده می‌شود اما از مسبب حادثه قابل وصول است
• در مواردی که صندوق به موجب قانون معادل دیه مرد مسلمان را به زیان دیده یا قائم مقام قانونی وی پرداخت می‌کند ما به تفاوت دیه شرعی با دیه مرد مسلمان قابل وصول نیست

شیوه مراجعه صندوق به مسئولان و مسببان حادثه

صندوق پس از جبران خسارت می‌تواند به نحو زیر به قائم مقامی زیان دیده به مسئولان حادثه مراجعه و مبالغ پرداختی را از ایشان وصول کند

اسناد مربوط به مطالبات و پرداخت‌های خسارت توسط صندوق در حکم اسناد لازم الاجرا است و از طریق دوایر اجرای سازمان ثبت اسناد و املاک قابل وصول است

صندوق از پرداخت هزینه دادرسی و اوراق و هزینه اجرا چه اجرای احکام دادگستری و چه اجرای ثبت معاف است

اختلافات بین صندوق و شرکت‌های بیمه که ممکن است در اجرای این قانون به وجود آید به وسیله هیاتی مرکب از دو نفر حقوقدان آشنا با حقوق بیمه به انتخاب وزیر دادگستری و سه متخصص بیمه که هر کدام به انتخاب بیمه مرکزی صندوق تامین خسارت‌های بدنی و اتحادیه بیمه گران باشد حل و فصل می‌شود در این خصوص باید توجه داشت که ملاک تصمیم گیری رای اکثریت اعضای هیئت است و رای صادر شده لازم الاجرا است هر یک از طرفین می‌تواند ظرف مدت ۲۰ روز از ابلاغ رای در مرجع قضایی ذی صلاح اقامه دعوا کند از این عبارت می‌توان فهمید که هیئت مزبور یک داوری الزامی محسوب شده و رای هیئت مزبور مانند ساره آرایه داوری در محاکم قابل اعتراض و ابطال است

سوالات متداول