دعوای کارگر و کارفرما در ایران بر اساس قانون کار و مقررات مربوط به آیین دادرسی کار تنظیم شده است این آیین نامه با هدف تسریع در رسیدگی‌ها و اجرای عدالت تخصصی در امور کارگری و کارفرمایی تدوین شده و شامل اصول و مقرراتی است که طرفین دعوا و مراجع حل اختلاف کار موظف به رعایت آن هستند
آنچه در این مقاله خواهید آموخت پنهان
اصول کلی آیین دادرسی کار
- سرعت و غیر تشریفاتی بودن رسیدگی رسیدگی‌ها باید به سرعت و بدون تشریفات زائد انجام شود تا باعث اطاله دادرسی نشود
- تخصصی و فنی بودن رسیدگی قضات و مراجع رسیدگی کننده باید دارای تخصص لازم در امور کار باشد
- مراجع حل اختلاف باید از نمایندگان کارگران کارفرمایان و دولت تشکیل شوند
- رسیدگی به دعوی کارگر و کارفرما باید بدون دریافت هزینه انجام شود
مراحل رسیدگی به دعاوی
- طرح دعوا دعوا باید ابتدا به صورت کتبی و با تنظیم دادخواست به واحد کار و امور اجتماعی محل تسلیم شود
- رسیدگی در هیئت‌های تشخیص، هیئت‌های تشخیص به عنوان مراجع بدوی ابتدا به دعاوی رسیدگی می‌کنند
- اعتراض و تجدید نظر در صورت اعتراض به رای هیئت تشخیص می‌توان به هیئت حل اختلاف که مرجع تجدید نظر است مراجعه کرد
- اجرای رای پس از قطعیت، رای اجرای آن از طریق اجرای احکام دادگستری صورت می‌گیرد
- نمایندگی کارگران و کارفرمایان می‌توانند از طریق نمایندگان قانونی خود در دعاوی حضور یابند
- ابلاغ و اجرای رای های صادره باید به طرفین ابلاغ شود و در صورت لزوم اجراییه صادر و اجرا شود
- حق اعتراض، طرفین دعوا حق دارند در مهلت مقرر به رای صادره اعتراض کنند
- هیئت‌های تشخیص و حل اختلاف، هیئت های تشخیص و حل اختلاف در نظام حقوقی ایران مراجعی هستند که بر اساس قانون کار برای رسیدگی به اختلافات کارگر و کارفرما تعیین شدند، این هیئت‌ها با هدف تسریع در رسیدگی‌ها و اجرای عدالت تخصصی در امور کارگری تشکیل شده‌اند. هیئت‌های تشخیص حل اختلاف متشکل از نمایندگان کارگران کارفرمایان و دولت هستند این نمایندگان به صورت مشترک در تصمیم گیری از شرکت می‌کنند و رای می‌دهند
نحوه رسیدگی در هیئت‌های تشخیص و حل اختلاف
رسیدگی به اختلافات در هیئت‌های تشخیص و حل اختلاف به دو مرحله بدوی و تجدیدنظر تقسیم می‌شود در مرحله بدوی هیئت تشخیص و بررسی پرونده و صدور رای می‌پردازد
رای صادره از هیئت تشخیص پس از ۱۵ روز از تاریخ ابلاغ لازم الاجرا می‌شود مگر اینکه طرفین اعتراضی داشته باشند و آن را به هیئت حل اختلاف ارجاع دهند
مهلت و نحوه اعتراض به رای هیئت‌های تشخیص
- در صورتی که یکی از طرفین به رای هیئت تشخیص اعتراض داشته باشد می‌تواند ظرف مدت مقرر اعتراض خود را به هیئت‌های حل اختلاف ارائه دهد
- رای هیئت اختلاف پس از صدور قطعی و لازم الاجرا خواهد بود
دادگاه‌های کار
- دادگاه کار در ایران به عنوان بخشی از نظام قضایی کشور مسئولیت رسیدگی به دعوی مربوط به روابط کارگری و کارفرمایی را بر عهده دارد این دادگاه با هدف تخصصی تر کردن رسیدگی‌ها و ارائه راه حل‌های عادلانه برای اختلافات کارگری تشکیل شده‌اند
- دادگاه کار صلاحیت دارد تا به اختلافات ناشی از قراردادهای کار شرایط کار حقوق و دستمزد بیمه‌های اجتماعی و سایر موضوعات مرتبط با روابط کارگر و کارفرما رسیدگی کند
- این دادگاه‌ها می‌توانند در مواردی مانند اخراج‌های غیرقانونی تبعیض در محل کار مطالبه حقوق و دستمزد معوقه و مسائل مربوط به ایمنی و بهداشت کار تصمیم گیری نمایند
- دادگاه کار معمولاً از قضات متخصص در حقوق کار تشکیل شده‌اند که دانش و تجربه لازم برای درک پیچیدگی‌های مسائل کارگری و کارفرمایی را دارند
- دادگاه کار با رویکردی تخصصی و با هدف حل و فصل سریع و عادلانه اختلافات فرایند دادرسی را پیش می‌برد
آیین دادرسی کار
ممکن است با آیین دادرسی عمومی تفاوت‌هایی داشته باشد تا به نیازهای خاص حوزه کار پاسخ دهد
نحوه رسیدگی به دعاوی کارگر و کارفرما
- نحوه رسیدگی به دعاوی کارگر و کارفرما در ایران بر اساس قانون کار و آیین دادرسی کار تنظیم شده است در اینجا به توضیح مراحل و فرآیند رسیدگی به این دعاوی می‌پردازیم
- حل و فصل مسالمت آمیز قبل از طرح دعوا در مرجع قضایی طرفین باید تلاش کنند تا اختلافات خود را به صورت مسالمت آمیز حل و فصل کنند این می‌تواند از طریق مذاکره مستقیم بین کارگر و کارفرما یا با میانجی‌گری نمایندگان آنها در شورای اسلامی کار یا انجمن صنفی کارگران صورت گیرد
- هیئت‌های تشخیص و حل اختلاف اگر حل و فصل مسالمت آمیز به نتیجه نرسد دعوا باید به هیئت‌های تشخیص و حل اختلاف ارجاع داده شود این هیئت‌ها مراجع شبه قضایی هستند که به دعاوی کارگر و کارفرما رسیدگی می‌کنند هیئت تشخیص در این مرحله دعوا در هیئت تشخیص مورد بررسی قرار می‌گیرد این هیئت متشکل از نمایندگان کارگران کارفرمایان و دولت است و تصویبات آن با اتفاق یا اکثریت آرا اتخاذ می‌شود
- هیئت حل اختلاف، اگر یکی از طرفین با رای هیئت تشخیص مخالف باشد می‌توان درخواست تجدید نظر کند در این صورت پرونده به هیئت حل اختلاف داده می‌شود که مرحله بالاتری از رسیدگی را تشکیل می‌دهد
- دادگاه‌های عمومی در صورتی که اختلافات از طریق هیئت‌های تشخیص و حل اختلاف قابل حل نباشد طرفین می‌توانند به دادگاه‌های عمومی مراجعه کنند دادگاه‌های عمومی بر اساس قوانین مدنی و کیفری به دعوایی رسیدگی می‌کنند
اجرای رای
- اجرای رای در دعاوی کارگر و کارفرما در ایران بر اساس قوانین و مقررات خاصی انجام می‌شود که منظور تضمین حقوق طرفین و اجرای عدالت در نظر گرفته شده‌اند صدور رای پس از بررسی دعاوی در هیئت‌های تشخیص و حل اختلاف رای صادر می‌شود که باید به طرفین ابلاغ گردد
- رای هیات تشخیص پس از ابلاغ ظرف ۱۵ روز لازم الاجرا می‌گردد در صورت اعتراض یکی از طرفین اعتراض کتبا به هیئت حل اختلاف ارائه می‌شود رای هیئت حل اختلاف پس از صدور قطعی و لازم الاجرا است و از طریق اجرای احکام دادگستری به اجرا گذاشته می‌شود
- محکوم له کسی که رای به نفع او صادر شده باید جهت صدور اجراییه درخواست خود را همراه با رونوشت رای قطعی به دادگاه حقوقی ارائه دهد اجرای دادگاه محل کارگاه مسئولیت اجرای رای را بر عهده دارد و در صورت عدم پرداخت مطالبات توسط کارفرما کارگر می‌توان اقدام به توقیف اموال کارفرما نماید
سوالات متداول
جریمه عدم اجرای رای برای کارفرما چه می‌باشد؟
بر اساس قانون کار به پرداخت جریمه نقدی محکوم خواهد شد
در دعوای کارگر و کارفرما ابتدا دعوا به کجا ارجاع داده می‌شود؟
ابتدا به هیئت شخیص و حل اختلاف ارجاع داده می‌شود