آیا وعده دروغ ازدواج جرم محسوب می‌شود

وعده ازدواج، قبل از عقد نکاح وعده نکاح را داریم که همان وعده ازدواج می‌باشد که در این مقاله به توضیح آن می‌پردازیم

خواستگاری

ابراز تمایل یکی از طرفین برای ازدواج با طرف دیگر در این خصوص باید توجه داشت که از شخصی می‌توان خواستگاری کرد که خالی از موانع نکاح باشد

خواستگاری از زن شوهردار و زنی که در عده طلاق رجعی است ممنوع است

خواستگاری از زنی که در عده وفات یا در عده طلاق باین است به صورت صریح مجاز نیست اما به صورت ضمنی و غیر صریح مجاز است

در مواردی که از شخصی که خواستگاری از او ممنوع است خواستگاری شود و به واسطه این خواستگاری ازدواج صورت گیرد ازدواج باطل نیست برای مثال اگر شخصی از زن شوهرداری خواستگاری کند و به واسطه این خواستگاری آن زن از شوهرش جدا شود و با مرد دوم ازدواج کند این ازدواج باطل نیست

اما مردی که اقدام به خواستگاری غیرمجاز از زن شوهردار کرده است باید خسارت معنوی و مادی ناشی از اقدام مقصرانه خود را جبران کند

وعده ازدواج نامزدی

وعده‌ای مبنی بر نکاح است که برای طرفین الزام آور نیست حتی اگر تمام مهریه پرداخت شده باشد

درجه الزام آوری وعده ازدواج

در این خصوص باید توجه داشت که

• وعده نکاح یک قرارداد است اما نسبت به خود نکاح یک پیش قرارداد تلقی می‌شود زیرا موضوع وعده نکاح توافق برای ازدواج کردن در آینده است. بنابراین قراردادی است که برای انعقاد یک قرارداد دیگر در آینده منعقد شده است و بنابراین نسبت به آن قرارداد یک پیش قرارداد تلقی می‌شود
• وعده ازدواج عقدی جایز و قابل رجوع است حتی اگر نامزدی در ضمن یک عقد لازم درج شود باز هم قابل فسخ است
• وعده نکاح یک عقد عهدی می‌باشد
• وعده نکاح عقدی دو تعهدی است زیرا هر یک از طرفین تعهدی را در برابر دیگری بر عهده گرفته است نمی‌توان با درج آن در ضمن یک عقد لازم آن را غیر قابل رجوع کرد زیرا لازم دانستن وعده ازدواج مخالف مقتضای آن است و لازم دانستن آن خلاف اخلاق حسنه و حق انتخاب فرد در مورد همسر است
• وعده نکاح را نمی‌توان عقدی الزامی دانست به نحوی که بتوان در صورت امتناع یکی از طرفین او را به نکاح ملزم کرد زیرا این امر با اخلاق حسنه و آزادی اشخاص در تصمیم‌گیری برای ازدواج در تعارض است
• اگر یکی از طرفین از وعده نکاح رجوع کند طرف دیگر نمی‌تواند از او خسارت دریافت دارد زیرا وعده ازدواج قراردادی جایز است فسخ قرارداد جایز حقی است که هر طرف می‌تواند اعمال کند و برای اعمال این حق نمی‌تواند اشخاص خسارت دریافت کرد
• اگر شخصی پس از شناخت نسبت به طرف مقابل و خانواده او وعده ازدواج را بر هم بزند مرتکب تقصیری نشده است که از او خسارت دریافت کنیم مگر آنکه اقدامات شخص از ابتدا بر مبنای اکراه طرف دیگر یا فریب‌کاری و برای آزار و اضرار صورت گرفته باشد که در این صورت ملزم به جبران خسارت است به عبارت دیگر صرف رجوع از نامزدی مجوز دریافت خسارت را نمی‌دهد مگر اینکه بتوان تقصیر دیگری را به شخصی که از نامزدی رجوع کرده است منتسب کرد
• نمی‌توان برای وعده ازدواج وجه التزام تعیین کرد زیر چنین امری با اخلاق حسنه مبنی بر لزوم آزادی در انتخاب همسر منافات دارد

آثار برهم خوردن نامزدی نسبت به هدایای طرفین

اگر نامزدی به دلیلی اعم از پشیمانی یا فوت یکی از طرفین بر هم بخورد در خصوص هدایایی که در این دوره یکی از طرفین به طرف مقابل یا والدین او داده است به نحو زیر عمل می‌شود

بعد برهم خوردن نامزدی به واسطه رجوع یکی از طرفین از نامزدی باشد

اگر عین هدایا باقی باشد، عین باید بازگردانده شود

اگر عین هدایا باقی نباشد، اگر جز اموال مصرف شدنی بودند لازم نیست چیزی پرداخت شود و اگر جز اموال قابل بقا بوده‌اند باید قیمت آنها پرداخت شود مگر آنکه ثابت شود که تلف ناشی از تقصیر او نبوده است

اگر برهم خوردن نامزدی به واسطه فوت باشد

اگر عین هدایا باقی باشد، این باید بازگردانده شود

اگر این هدایا باقی نباشد، در هر صورت لازم نیست چیزی بازگردانده شود

اگر مردی از دختری درخواست ازدواج دروغی کند و به واسطه این ازدواج از او درخواست رابطه نامشروع داشته باشد و دختر هم به دلیل اینکه در نهایت با این مرد ازدواج خواهد کرد به خواسته او جواب مثبت می‌دهد ولی بعد از مدتی دختر متوجه این موضوع می‌شود که او فریب خورده است و طرف مقابل قصد ازدواج ندارد در این صورت با ادله و داشتن مدارک لازم می‌تواند از آن مرد شکایت کیفری به عمل آورد

آثار برهم خوردن نامزدی نسبت به هدایای والدین و بستگان

اگر یکی از طرفین هدایایی به والدین یا بستگان طرف مقابل داده باشد و نامزدی بر هم بخورد تکلیف این هدایا مانند همانی است که در بالا بیان شد یعنی با انحلال وعده ازدواج این هدایا باید بازگردانده شود و اگر تلف شده باشد به همان ترتیب مقرر در فوق عمل می‌شود بنابراین شیر بها عنوان الزام آور قانونی ندارد و صرفاً به عنوان هدیه‌ای تلقی می‌شود که از جانب پسر به مادر دختر داده می‌شود بنابراین در صورت پرداخت شیر بها و برهم خوردن وعده ازدواج مادر دختر باید شیر بهاها را به پسر بازگرداند

اگر والدین یا بستگان یکی از طرفین هدایای به طرف مقابل داده باشد و نامزدی بر هم بخورد تکلیف این هدایا تابع قواعد عقد هبه است بنابراین در صورت انحلال نامزدی هدایا منحل نمی‌شود و هدایا به قوت خود باقی می‌ماند مگر آنکه شخصی که مال راهبه داده است از این هبه رجوع کند

آثار برهم خوردن وعده ازدواج نسبت به عکس‌ها و نامه‌های طرفین

عکس نوعی هدیه تلقی می‌شود اگر شخصی عکسی به طرف مقابل داده باشد و وعده ازدواج بر هم بخورد به ترتیب مقرر در بالا عمل می‌شود نامه هدیه تلقی نمی‌شود مگر نامزدها نامه‌هایی به هم داده باشند

بعد از انحلال نامزدی نیاز به بازپس دادن نامه‌ها نیست مگر اینکه یکی از طرفین از نامه‌ها سوء استفاده نماید که برای جلوگیری از سو استفاده او بر مبنای قاعده تسبیب و برای از بین بردن منشأ ضرر نامه‌ها بازگردانده می‌شود

سوالات متداول