چک به عنوان سندی برگشت ناپذیر بیانگر دستور پرداخت مبلغ معینی از سوی صادر کننده به دارنده یا به شخص ثالث است ما در این مقاله به بررسی دقیق قوانین و مقررات راههای وصول چک از طریق حقوقی و کیفری می‌پردازیم
مطالبه وجه چک
مطالبه وجه چک به معنای درخواست رسمی برای دریافت مبلغ مشخص شده در چک از فردی که چک را صادر کرده است می‌باشد. در حقوق ایران این اقدام می‌تواند از طریق شکایت کیفری شکایت حقوقی یا اقدام از طریق اداره ثبت انجام شود
مطالبه وجه چک می‌تواند شامل مراحل قانونی مختلفی باشد از جمله تنظیم دادخواست ارائه گواهی عدم پرداخت و در نهایت اجرای حکم در صورت عدم پرداخت بدهی انتخاب روش مناسب برای مطالبه وجه چک به نوع چک صیادی و یا غیر صیادی و اهداف فرد بستگی دارد
یکی از موضوعات مهم پرکاربرد مطالعه وجه چک می‌باشد .در این راستا قانون جدید چک که در تاریخ ۱۳/ ۰۸/ ۱۳۹۷ به تصویب رسیده تغییراتی را در فرایند مطالبه وجه چک ایجاد کرده است مطالبه وجه چک به معنای درخواست برای دریافت مبلغ مشخص شده در چک از بانک یا صادر کننده چک است این اقدام می‌تواند از طریق مسیرهای کیفری حقوقی صورت گیرد.
روش‌های مطالبه وجه چک عبارتند از شکایت کیفری و شکایت حقوقی
شکایت کیفری
- در صورتی که چک دارای شرایط شکایت کیفری باشد می‌توان با مراجعه به دادسرا و اعلام جرم علیه صادر کننده اقدام نمود برای شکایت کیفری از چک برگشتی در حقوق ایران مراحل زیر را باید دنبال کنید
- برگشت زدن چک ابتدا باید چک را به بانک ارائه دهید و در صورت عدم پرداخت چک را برگشت بزنید
- دریافت گواهی عدم پرداخت پس از برگشت زدن چک باید از بانک مربوطه گواهی عدم پرداخت دریافت کنید
- تهیه کپی از چک و گواهی از پشت و روی چک و گواهی عدم پرداخت دو نسخه کپی تهیه کنید
- مراجعه به دادسرا با داشتن اصل چک و گواهی عدم پرداخت دادسرای مربوطه مراجعه کنید و کپی‌های تهیه شده را برابر با اصل کنید
- تکمیل فرم شکایت شکایت خود را در فرم‌های چاپی مخصوص تکمیل و امضا کنید
- پرداخت هزینه‌های قانونی هزینه‌های تمبر و دادرسی را پرداخت کنید و به انضمام کپی از چک و گواهی عدم پرداخت شکایت خود را به قسمت ارجاع دادسرا تحویل دهید
- ثبت شکایت درخواست ثبت شکایت کیفری از چک را بنمایید
- تحقیقات کلانتری پرونده برای تحقیقات به کلانتری مربوط به فرستاده می‌شود
- صدور کیفرخواست پس از تکمیل تحقیقات دادسرا در صورتی که تحقیقات کامل باشد کیفرخواست صادر و پرونده را برای رسیدگی به دادگاه ارسال می‌کند
- توجه داشته باشید که شکایت کیفری فقط علیه صادر کننده چک امکان‌پذیر است و نمی‌توان علیه سایر مسئولان چک مانند ظهرنویس یا ضامن شکایت کیفری کرد، همچنین شکایت کیفری از چک تنها در اختیار فردی است که چک را به بانک ارائه کرده و گواهی عدم پرداخت به نام او صادر شده است
شکایت حقوقی
این روش بیشتر برای چک‌های صیادی کاربرد دارد و شامل موارد زیر می باشد
- تنظیم دادخواست و تقدیم آن به دادگاه برای توقیف اموال بدهکار است برای مطالبه وجه چک از طریق شکایت حقوقی در حقوق ایران مراحل و نکات زیر را باید در نظر داشت
- تهیه مدارک ابتدا باید مدارک لازم مانند اصل چک گواهی عدم پرداخت و کپی مدارک شناسایی را آماده کنید
- تنظیم دادخواست دادخواست مطالبه وجه چک را با ذکر جزئیات کامل و مشخصات طرفین تنظیم کنید
- پرداخت هزینه دادرسی هزینه دادرسی متناسب با مبلغ چک را پرداخت کنید
- ارائه دادخواست به دادگاه دادخواست را به همراه مدارک و فیش پرداخت هزینه دادرسی به دادگاه مربوط به ارائه دهید
- تعیین وقت رسیدگی پس از ثبت دادخواست دادگاه وقتی رسیدگی تعیین می‌کند
- ابلاغ به طرف مقابل دادگاه به طرف مقابل ابلاغ می‌کند تا در جلسه دادرسی حاضر شود
- برگزاری جلسه دادرسی در جلسه دادرسی هر دو طرف می‌توانند دفاعیات خود را ارائه دهند
- صدور حکم پس از بررسی مدارک و شنیدن دفاعیات دادگاه حکم خود را صادر می‌کند
- اجرای حکم در صورت صدور حکم نفع شاکی برای اجرای حکم باید به اداره اجرای ثبت مراجعه کنید
- توقیف اموال در صورت عدم پرداخت بدهی توسط بدهکار می‌تونید درخواست توقیف اموال او را بدهید
نکات مهم در شکایت حقوقی
- زمان برگشت چک، بهترین زمان برای اقدام حقوقی برگشت زدن چک تا ۱۵ روز پس از تاریخ سررسید چک است
- محل رسیدگی بسته به مبلغ چک ممکن است رسیدگی در شورای حل اختلاف یا دادگاه عمومی انجام شود
- توقیف اموال امکان توقیف اموال و گرفتن حکم جلب و ممنوع الخروجی فرد بدهکار وجود دارد
- چک‌های صیادی این روش بیشتر برای چک‌های صیادی کاربرد دارد
این مراحل و نکات به شما کمک می‌کند تا با دانش بیشتری در مورد فرایند شکایت حقوقی اقدام کنید
درخواست صدور اجراییه
از طریق اجرای احکام دادگستری و اداره ثبت اسناد املاک می‌توان برای وصول وجه چک اقدام کرد برای درخواست صدور اجراییه مطالبه چک شما باید به دفتر خدمات قضایی مراجعه کنید و درخواست خود را ثبت نمایید پس از انتظار منتظر دریافت پیامک از دادگاه باشید که اطلاعات بیشتری در مورد فرایند و مدارک مورد نیاز به شما خواهد داد همچنین توجه داشته باشید که چک‌های صیادی قابلیت تقاضای صدور اجراییه بدون طرح دعوا در دادگاه را دارند قانون جدید چک مقرراتی را برای صدور گواهی عدم پرداخت و کد رهگیری تعیین کرده است بر اساس این قانون چک‌هایی که گواهی عدم پرداخت با درج کد رهگیری برای آنها صادر شده باشد در مراجع قضایی و ثبتی قابل ترتیب اثر هستند قانون جدید چک در ایران به منظور افزایش اعتبار چک و کاهش صدور چک‌های بلامحل تصویب شده تغییرات قابل توجهی را در نحوه صدور دریافت و انتقال چک ایجاد کرده است.
ویژگی‌های کلیدی قانون جدید چک عبارتند از الزام به ثبت و استعلام
- الزام ثبت چک در سامانه صیاد صادر کنندگان چک موظف هستند که اطلاعات چک شامل تاریخ سررسید مبلغ و اطلاعات هویتی ذینفع را در سامانه صیاد ثبت کنند.
- استعلام و تطبیق اطلاعات ذینفع چک باید هنگام دریافت اطلاعات مندرج در چک را با آنچه در سامانه صیاد ثبت شده است استعلام و تطبیق دهد.
چک صیادی
نوعی چک است که در ایران با هدف افزایش امنیت و کاهش چک‌های بلامحل به کار می‌رود این چک‌ها از طریق سامانه صیاد که تحت نظارت بانک مرکزی ایران فعالیت می‌کند صادر می‌شود و دارای ویژگی‌های خاصی هستند که آنها را از چک‌های سنتی متمایز می‌کند.
سوالات متداول
آیا از طریق کیفری می‌توان علیه ظهرنویس چک شکایت نمود؟
خیر شکایت کیفری فقط علیه صادر کننده چک امکان‌پذیر است.
در شکایت حقوقی هزینه دادرسی چه مبلغی می‌باشد؟
هزینه دادرسی متناسب با مبلغ چک محاسبه می‌گردد.