شرکت مختلط سهامی یکی از شرکتهای تعریف شده در مواد ١۶٢ تا ١٨٢ قانون تجارت می باشد که در این مقاله به توضیح آن میپردازیم
تعریف شرکت مختلط سهامی
شرکتی است بین یک یا چند شریک ضامن از یک سو و عده ای شریک سهامی از سوی دیگر به منظور امور تجارتی که در صورتی که دارایی شرکت در زمان انحلال برای پرداخت بدهی شرکت کافی نباشد هر شریک ضامن مسئول پرداخت کلیه دیون است ولی مسئولیت شرکای سهامی فقط به میزان سهام ایشان در شرکت است در این خصوص باید توجه داشت که در این شرکت سرمایه شرکای سهامی به صورت سهام در میآید اما سرمایه شرکای تضامنی به صورت سهام در نمیآید این شرکت به صورت همزمان برای عدهای از شرکا برخی از اوصاف و مزایای شرکت تضامنی و برای عده دیگر از شرکا برخی از اوصاف و مزایای شرکت سهامی را دارد.
مسئولیت هر شریک بابت دیون شرکت
قبل از انحلال شرکت: دیون شرکت از خود شرکت مطالبه میشود
بعد از انحلال شرکت: اگر دارایی خود شرکت برای پرداخت دیونش کافی نباشد هر شریک ضامن مسئول پرداخت کلیه دیون است ولی مسئولیت هر شریک سهامی فقط به میزان سرمایهای است که به شرکت آورده است و طلبکاران شرکت حق رجوع به شریک سهامی را ندارند
تعداد شرکا در شرکت مختلط سهامی
حداقل تعداد شرکا در این شرکت سه شریک است زیرا طبق ماده ۱۶۲ قانون تجارت بیان میکند «شرکت مختلط سهامی شرکتی است که در تحت اسم مخصوصی بین یک عده شرکای سهامی و یک یا چند شریک ضامن تشکیل میشود» بنا بر این ماده این شرکت نیاز به حداقل یک شریک ضامن و عدهای شریک سهامی دارد که حداقل تعداد شرکای سهامی باید دو نفر باشد علاوه بر این طبق ماده ۱۶۵ قانون تجارت در هر یک از شرکتهای مختلف سهامی باید هیئت نظاری مرکب از سه نفر از شرکا تشکیل شود که اعضای هیئت نظار باید از شرکای شرکت باشند بنابراین شرکت مختلط سهامی برای تشکیل حداقل نیاز به سه شریک دارد
اسم شرکت
در اسم این شرکت نیز مانند شرکتهای مختلف غیر سهامی باید عبارت شرکت مختلط قید شود اسم شرکت باید حداقل متضمن نام یکی از شرکای ضامن باشد
سهام در شرکت مختلط سهامی
- اگر سرمایه تا ۲۰۰ هزار ریال باشد قطعات سهام حداقل ۵۰ ریال است و اگر سرمایه بیشتر از ۲۰۰ هزار ریال باشد قطعات سهام حداقل ۱۰۰ ریال است
- مادام که شرکت تشکیل نشده اوراق سهام یا گواهینامه موقت اعم از با نام یا بینام نمیتوان صادر کرد و در صورت صدور باطل است و صادر کنندگان متضمن مسئول خساراتی هستند که به دارندگان این قبیل اوراق وارد شده است
- هر کس سهامی را تعهد کرده و در موعد مقرر وجه تعهد شده را نپردازد علاوه بر وجه آن به خسارت تاخیر پرداخت به نسبت مدت تاخیر محکوم میشود
- نسبت به آورده غیر نقدی (مانند ملک خانه ماشین )تعهد به پرداخت راه ندارد و باید تماماً در بدو امر تحویل داده شوند
تشکیل شرکت مختلط سهامی
- تشکیل این شرکت وقتی محقق میشود که
- تمام سرمایه شرکت تعهد شده باشد چه پرداخت شده باشد یا نشده باشد
- شرکای ضامن باید تمام آورده خود را به شرکت بپردازند اما شرکای سهامی ممکن است بخشی از قیمت اسمی سهام (یعنی قیمتی که برای هر سهام در نظر گرفته شده است)را نپردازند.
- اگر قیمت اسمی هر سهم بیش از ۵۰ ریال نباشد تعهد کنندگان آن باید تمام وجه را پرداخت کنند
نحوه مدیریت در شرکت مختلط سهامی
مدیریت شرکتهای مختلف غیر سهامی با شرکای ضامن است در شرکت مختلط سهامی مدیریت شرکت با شرکای ضامن صحیح میباشد و نحوه اختیارات و مدیریت شرکت یا شرکای ضامن نیز مانند شرکای شرکت تضامنی است.
هیئت نظار
در هر شرکت مختلف سهامی باید هیاتی به نام هیات نظار تشکیل شود.
هیئت نظار را مجمع عمومی و بلافاصله بعد از تشکیل تعیین میکند مدت ماموریت مدت ماموریت هیئت نظام محدودیت قانونی ندارد و تابع اساسنامه است ولی در هر صورت اعضای اولین هیئت نظام برای یک سال انتخاب میشوند که تعداد آنها حداقل سه نفر است و حتماً از بین شرکا انتخاب میشوند و مسئولیت آنها مطابق با قواعد عمومی مسئولیت مدنی است یعنی هر کس در صورت تقصیر مسئول جبران خسارت از ناشی از تقصیر خودش است و اگر چند نفر از آنها مشترکا مرتکب تقصیر شده باشند مسئولیت مشترک دارند نه مسئولیت تضامنی زیرا در حال حاضر در حقوق ما اصل بر مسئولیت مشترک است.
وظایف و اختیارات هیات نظار
- اعضای هیئت نظار بر دفاتر و کلیه اسناد و حسابهای شرکت نظارت دارند و هر ساله گزارشی درباره آن به مجمع عمومی میدهند و اگر تخلفی مشاهده کردند در این گزارش ذکر میکنند
- شرکا میتوانند تا ۱۵ روز قبل از مجمع عمومی با حضور در مرکز شرکت از صورتحساب شرکت و صورت دارایی شرکت و گزارش هیات نظار مطلع شوند
- اگر اعضای هیات نظارت با پیشنهاد مدیر شرکت در تقسیم منافع مخالفتی داشته باشند مخالفت خود را بیان میکنند
- هیئت نظار میتواند ضمن دعوت مجمع عمومی شرکت و با کسب رای موافق آنان شرکت را منحل کند
انحلال شرکت مختلط سهامی
انحلال این شرکتها به موجب موارد زیر رخ میدهد
- وقتی که شرکت برای انجام موضوع خاصی تشکیل شده باشد و آن را به پایان رسانده یا انجام آن غیر ممکن شده باشد
- وقتی که شرکت برای مدت معین تشکیل گردیده و آن مدت منقضی شده باشد مگر اینکه مدت قبل از انقضا تمدید شود
- در صورت ورشکستگی
- در صورت تصمیم مجمع عمومی شرکا
- در صورت تصمیم مجمع عمومی شرکا و رضایت شرکای ضامن تصمیمات مجمع عمومی با اکثریت آرا است
- در صورت درخواست یکی از شرکای ضامن در صورت فوت یا محجوریت یکی از شرکای ضامن
انحلال شرکت مختلط سهامی با تصمیم مجمع عمومی
در صورت تصمیم مجمع عمومی شرکا برای انحلال با موارد زیر شرکت منحل میشود
- اگر در اساسنامه این حق برای مجمع عمومی در نظر گرفته شده باشد شرکت منحل میشود
- اگر در اساسنامه این حق برای مجمع عمومی در نظر گرفته نشده باشد ولی شرکای ضامن با آن تصمیم موافق باشند شرکت منحل میشود
- اگر در اساسنامه این حق برای مجمع عمومی در نظر گرفته نشده باشد و شرکای ضامن نیز با آن تصمیم موافق نباشند اگر دادگاه دلایل طرفداران انحلال را موجه ببیند حکم انحلال میدهد
سوالات متداول
اگر یکی از شرکای ضامن بخواهد سهم الشرکه خود را به دیگری منتقل کند چه شرایطی دارد؟
انتقال سهم الشرکه شرکای ضامن منوط به اذن همه شرکاست باید همه شرکا اجازه دهند
آیا اعضای هیات نظارت میتوانند از افراد خارج از شرکا نیز انتخاب شوند؟
خیر اعضای هیات نظار حتماً باید از بین شرکا انتخاب شوند