نحوه تقسیم ارث در میان طبقه سوم وراث

ارث، انتقال اموال حقوق و دیون به وراث پس از فوت مورث است ارث در زمره وقایع حقوقی می‌باشد یعنی اراده اشخاص در آن تاثیری ندارد و ناشی از حکم قانون است شرط تحقق ارث مرگ است چه مرگ حقیقی باشد و چه مرگ فرضی غایب مفقودالاثر باشد.

برای اینکه شخصی از شخص متوفی ارث ببرد باید یک موجبی وجود داشته باشد موجبات ارث یعنی عواملی که موجب پیدایش رابطه ارث بری بین دو شخص می‌شود به این منظور که در صورت فوت هر یک از ایشان دیگری از وی ارث می‌برد که این موجبات در قانون مدنی طبق مواد ۸۶۱ و ۸۶۲ قانون مدنی بیان شده است.

اولین موجب نسب است منظور قرابت نسبی( خون)است که در سه طبقه می‌گنجد و هر طبقه طبقه بعد را از ارث محروم می‌کند که این سه طبقه عبارتند از :

• طبقه اول :پدر و مادر و اولاد اولاد هر قدر که پایین رود طبقه اول دو دسته است یکی دسته پدر و مادر است و دیگری دسته اولاد تا هر میزان که پایین روند اولاد متوفی درجه اول از طبقه اول می‌باشند و نوادگان متوفی درجه دوم از طبقه اول و به همین ترتیب نتیجه‌های متوفی درجه سوم از طبقه اول و …
• طبقه دوم : اجداد (پدربزرگ‌ها)و جدات (مادر بزرگ ها)و برادر و خواهر و اولاد آنها طبقه دوم دو دسته دارد یکی دسته اجداد و جدات و دیگری دسته خواهران و برادران و فرزندان آنها تا هر میزان که پایین روند اجداد و جدات و فرزندان خواهران و برادران درجه دوم از طبقه دومند
• طبقه سوم : اعمام و اخوال و اولاد آنها معنی لغوی اعمام (عموها) است اما این عبارت در بحث اسم دربرگیرنده عمات (عمه‌ها ) متوفی نیز هست .

معنی لغوی اخوال نیز دایی‌ها است که خاله‌ها را نیز در بر می‌گیرد باید توجه داشت که اعمام و اخوال درجه درجه اول از طبقه سومند و فرزندان ایشان درجه دوم از طبقه سوم و نوادگان ایشان درجه سوم از طبقه سوم

موجب دوم سبب هستش که به واسطه قرابت سببی فقط زوجینی که ازدواج ایشان دائم است از یکدیگر ارث می‌برند و در ازدواج موقت ارث نمیبرند

ارث طبقه سوم

طبقه سوم اعمام و اخوال و فرزندان ایشان را در بر می‌گیرد منظور از اعمام و اخوال در وهله اول اعمام و اخوال خود متوفی است نه اعمال و اخوال پدر و مادر او اعمام و اخوال پدر و مادر متوفی در صورت ارث می‌برند که متوفی از اعمام و اخوال خود و فرزندان ایشان کسی را نداشته باشد به عبارت دیگر اعمام و اخوال خود متوفی و فرزندان این اعمام و اخوال بر اعمال و اخوال پدر و مادر متوفی اولویت دارند.

• اعمام ( عمو و عمه) اخوال( دایی و خاله) ابوینی: یعنی عمه و عمو  و دایی و خاله که از پدر و مادر یکی هستند.
• اعمام و اخوال ابی: یعنی عمو عمه دایی و خاله که از پدر یکی هستند
• اعمام و اخوال امی: یعنی عمو و عمه و خاله و دایی که از مادر یکی هستند.

اگر شخصی هم اعمام ابوینی داشته باشد و هم اعمام ابی (پدر)فعلاً اعمام ابی ارث نمی‌برند به عبارت دیگر اعمام ابی را از ارث محروم می‌کنند.

اگر شخصی هم اخوال ابوینی داشته باشه و هم اخوال ابی فعلاً اخوال ابی ارث نمی‌برند به عبارت دیگر اخوال ابی را از ارث محروم می‌کنند.

اخوال چه اخوال امی یا ابی سهم الارث را از بین مرد(دایی )و زن (خاله )به تساوی تقسیم می‌کنند.

اعمام ابوینی مرد( عمو )و زن (عمه )به نسبت دو به یک تقسیم می‌کنند

اما اعمام امی سهم الاث را بین مرد عمو و زن عمه به تساوی تقسیم می‌کنند.

حالات مختلف ارث بری طبقه سوم

ارث بین وراث طبقه سوم به شیوه زیر به عمل می‌آید:

• اگر وارث طبقه سوم منحصر به یک خاله یا یک دایی یا یک عمو یا یک عمه باشد وارث مذکور تمام ترکه را به ارث می‌برد.
• اگر متوفی فقط یک وارث در طبقه سوم به همراه زوج یا زوجه داشته باشد: زوج یا زوجه سهم اعلای خود (یک دوم برای زوج و یک چهارم برای زوجه )را می‌برد و بقیه به آن تنها وارث که از طبقه سوم وجود دارد می‌رسد.
• اگر وارث طبقه سوم فقط اخوال ( خاله یا دایی)باشند به شرح زیر عمل می‌شود:
• به احوال عمومی یک دوم ترکه می‌رسد که همه به تساوی می‌برند البته اگر ایشان محدود به یک نفر باشد به او یک ششم می‌رسد.
• بقیه به احوال ابوینی می‌رسد که آنها هم به تساوی بین خود تقسیم می‌کنند

• باید توجه داشت که منظور از اخوال ابوینی آن دسته از دایی‌ها و خاله‌هایی هستند که پدر و مادرشان پدربزرگ و مادربزرگ متوفی هستند منظور از اخوال امی آن دسته از دایی‌ها و خاله‌هایی هستند که فقط مادرشان همان مادربزرگ متوفی است منظور از اخوال ابی آن دسته از دایی‌ها و خاله‌هایی هستند که فقط پدرشان همون پدربزرگ متوفی است
• اگر متوفی علاوه بر اخوال زوج یا زوجه نیز داشته باشد زوج یا زوجه سهم خود را که یک دوم برای زوج و یک چهارم برای زوجه را می‌برند اخوال ابوینی نیز فرض خود را می‌برند و اگر واحد باشد یک ششم و اگر متعدد باشند یک سوم را می‌برد و بقیه به احوال ابوینی و می‌رسد .

اگر وراث طبقه سوم فقط عمه و عمو باشند به شرح زیر عمل می‌شود:

به عمو و عمه امی یک سوم ترکه می‌رسد که همه به تساوی می‌برند البته اگر ایشان محدود به یک نفر باشند به او یک ششم می‌رسد.

بقیه به عمو و عمه ابوینی می‌رسد که هر مرد دو برابر هر زن می‌برد.

باید توجه داشت که منظور از اعمام ابوینی آن دسته از عموها و عمه‌هایی هستند که پدر مادرشان پدربزرگ و مادربزرگ متوفی هستند منظور از عمام امی آن دسته از عموها و عمه‌هایی هستند که فقط مادرشان همان مادربزرگ متوفی است منظور از عمام ابی آن دسته از عموها و عمه‌هایی هستند که فقط پدرشان همان پدربزرگ متوفی است.

اگر متوفی علاوه بر اعمام زوج یا زوجه نیز داشته باشند زوج یا زوجه سهم خود یک دوم برای زوج و یک چهارم برای زوج را می‌برند اعمام امی نیز فرض خود را می‌برد بدین ترتیب که اگر یکی باشد یک ششم اگر متعدد باشند یک سوم را می‌برد و بقیه به اعمام ابوینی می رسد.

اگر وراث طبقه سوم عمه‌ها و عموها و دایی‌ها و خاله‌ها با هم باشند به شرح زیر عمل می‌شود:

یک سوم به خاله‌ها و دایی می‌رسد که بنابر قواعدی که در بالا ذکر شد بین خودشون تقسیم می‌کنند

بقیه به عمه‌ها و عموها می‌رسد که آنها هم بنابر قواعد بالا بین خود تقسیم می‌کنند

اگر متوفی زوج یا زوجه هم داشته باشد زوج یا زوج سهم خود را می‌برد و خاله‌ها دایی‌ها هم سهم خود را می‌برند و بقیه به عمه‌ها و عموها می‌رسد.

شیوه ارث بری فرزندان عمه‌ها و عموها و خاله‌ها و دایی‌ها:

در تقسیم ترکه بین فرزندان عمه و عمو خاله و دایی باید قواعد زیر رعایت شود هر نسل سهم الارث کسی را می‌برد که از طریق او به متوفی متصل می‌شود یعنی اگر عمه یک فرزند داشته باشد آن فرزند از طریق مادر خود به متوفی متصل است.

در تقسیم ترکه بین فرزندان خاله و دایی فرزندان دختر و پسر با هم برابر ارث می‌برند.

در تقسیم ترکه بین فرزندان عمه و عمو ابوینی هر فرزند پسر دو برابر هر فرزند دختر ارث می‌برد.

تقسیم ترکه بین فرزندان عمو و عمه امی فرزندان دختر و پسر با هم برابرارث می‌برند.

سوالات متداول