شرکت تضامنی از شرکت های تجاری قانون تجارت به حساب می آید که مسئولیت شرکا در آن نسبت به شرکت های سهامی تعاونی و نسبی سنگین تر می باشد پس لازمه که حتما اشخاص قبل از تشکیل شرکت تضامنی اشناییت کامل با شرایط تشکیل و نحوه نام گذاری شرکت و مسئولیت هر یک از شرکا داشته باشند تا در صورت ایجاد مشکلی بدانند که باید با مشکل ایجاد شده چگونه روبرو شوند و ما در این مقاله به توضیح کامل و شرایط شرکت های تضامنی میپردازیم.
تعریف شرکت تضامنی
شرکت تضامنی شرکتی است بین دو یا چند شریک به منظور امور تجارتی که در آن، در صورتی که دارایی شرکت در زمان انحلال ( از بین رفتن شرکت و جمع آوری آن) برای پرداخت دیون کافی نباشد هر شریک مسئول پرداخت کلیه دیون است و سرمایه شرکا به قطعات سهم تقسیم نمیشود. بلکه به ان سهم الشرکه می گویند.
اوصاف اساسی شرکت تضامنی
- در این شرکت هر شریک در برابر کلیه دیون و بدهی‌های شرکت مسئول است بنابراین برای شرکا قالب مطمئنی نیست اما برای معامله کنندگان با شرکت مطمئن‌ترین قالب است.
- برای تاسیس آن حداقل سرمایه تعیین نشده است. پس میتوان با هر سرمایه اولیه که داریم اقدام به تشکیل شرکت بنماییم.
- از آنجایی که شیوه اداره شرکت‌های تضامنی بسیار ساده می‌باشد از همین رو برای تشکیل شرکت‌هایی با تعداد زیادی از شرکا مناسب نمی‌باشد.
- نقل و انتقال سهم الشرکه در آن با رای تمام شرکا امکان‌پذیر است. ( منظور از سهم الشرکه اون سهمی است که هر یک از شریک در شرکت آورده است و مال شریک می‌باشد مثل سهم در شرکت سهامی)
- تعداد شرکا در شرکت تضامنی حداقل باید دو شخص باشد
مسئولیت هر شریک
مسئولیت شرکا در شرکت تضامنی باید توجه داشت که
- قبل از انحلال (برهم خوردن شرکت ) بدهی شرکت از خود شرکت دریافت می‌شود و و از شرکا دریافت نمیشود.
- اگر شرکت تضامنی منحل شود باز هم بدهی شرکت از خود شرکت مطالبه می‌شود اما اگر دارایی شرکت برای پرداخت بدهی‌هایش کافی نباشد هر شریک مسئول پرداخت کلیه بدهی‌های شرکت است.
- در شرکت های تضامنی مسئولیت شرکای ضامن بابت بدهی آن شرکت جنبه وثیقه‌ای دارد به این معنی که طلبکار شرکت ابتدا باید به شرکت رجوع کند و اگر شرکت از پرداخت طلب او امتناع کند مطابق شرایط مقرر درخواست ورشکستگی و در نتیجه انحلال شرکت را بدهد و بعد از انحلال نیز در وهله اول می‌تواند به شرکت در حال تصفیه رجوع کند و اگر شرکت طلب او را نپردازد آنوقت می‌تواند به شرکای ضامن رجوع کند.
اسم شرکت
- در اسم شرکت باید عبارت شرکت تضامنی حتماً قید شود.
- در اسم شرکت تضامنی حتماً باید نام یکی از شرکا ذکر شود
- اگر در اسم شرکت نام تمام شرکا ذکر نشود پس از اسم شریک یا شرکایی که ذکر شده، باید از عباراتی مانند و شرکا و برادران استفاده شود
زمان تشکیل شرکت تضامنی
- تمام سرمایه نقدی باید پرداخت شود بنابراین در این شرکت برخلاف شرکت سهامی تعهد به پرداخت وجود ندارد و باید تمام سرمایه از همان ابتدا پرداخت شود
- تمام سهم الشرکه غیر نقدی باید در همان ابتدای تاسیس شرکت قیمت گذاری شده باشد و آن نیز از همان ابتدا تحویل داده شود.
- در قیمت گذاری آورده‌های غیر نقد باید به این نکته توجه داشت که در شرکت تضامنی نیز برخلاف شرکت‌های سهامی قیمت گذاری آورده‌های غیر نقدی توسط خود شرکا صورت می‌گیرد و نیاز به نظر کارشناس رسمی دادگستری نیست.
- قیمت گذاری آورده‌های غیر نقد (مثل زمین ملک) با رضایت و آرای تمامی شرکا صورت می‌گیرد.
- اگر شریکی بخواهد سهم الشرکه خود را در شرکت تضامنی به شخص دیگری منتقل کند این نقل و انتقال نیز منوط به رضایت تمام شرکا است
مدیران در شرکت تضامنی
- تعداد مدیران ممکن است یک یا چند نفر باشد که می‌تواند تعداد زوج یا فرد باشد که ممکن است از بین شرکا یا خارج از شرکا تعیین شوند
- مدت مدیریت ممکن است محدود به مدتی خاص یا نامحدود باشد مدیر در هر زمانی قابل عزل است در شرکت تضامنی تعیین بازرس الزامی نیست اما امکان‌پذیر است.
شیوه اخذ تصمیمات در شرکت تضامنی
در این خصوص قانون ساکت است و فقط در ۵ مورد اتفاق آرای شرکا را برای تصمیم گیری لازم دانسته است این موارد عبارتند از :
- طبق ماده ۱۲۳ قانون تجارت انتقال سهم الشرکه که هر شریک به دیگری باید با رضایت تمام شرکا باشد
- طبق ماده ۱۳۴ قانون تجارت اقدام یکی از شرکا به تجارتی از نوع تجارت شرکت یا اگر بخواهد به عنوان شریک ضامن در شرکت دیگری وارد شود باید با رضایت سایر شرکا باشد.
- طبق ماده ۱۳۵ قانون تجارت هر شرکت تضامنی می‌تواند با تصویب و رضایت تمام شرکا و رعایت مقررات راجع به شرکت‌های سهامی به شرکت سهامی تبدیل شود.
- طبق ماده ۱۳۶ قانون تجارت یکی از موارد انحلال شرکت تضامنی رضایت تمام شرکا است.
- بنابر ماده ۱۳۹ و ماده ۱۴۰ قانون تجارت در صورت فوت یا حجر ( از بین رفتن عقل)یکی از شرکا باقی ماندن شرکت با رضایت سایر شرکا امکان‌پذیر است.
تقسیم سود در شرکت تضامنی
- در مرحله اول مطابق ترتیبی عمل می‌شود که در شرکتنامه ذکر شده است در این خصوص باید توجه داشت که در شرکت‌های تضامنی تقسیم سود تابع شرکتنامه است اگر در شرکتنامه حکم خاصی در این مورد ذکر نشده باشد تقسیم سود به نسبت سهمی که هر شریک در سرمایه شرکت دارد به عمل می‌آید.
- اگر شیوه تقسیم سود براساس رضایت شرکا در شرکت نامه است ، شرکتنامه نمی‌تواند تمام سود شرکت را به یک نفر اختصاص دهد زیرا این امر خلاف مقررات شرکت‌های تضامنی است و موجب بطلان شرکت می‌باشد.
- باید به این نکته توجه داشت که در شرکت‌های تضامنی اگر در نتیجه ضررهایی که به شرکت وارد می‌شود سهم الشرکه شرکا کم شود تا زمانی که این کمبود از منافع شرکت جبران نشود پرداخت هر نوع سود به شرکا ممنوع است.
سوالات متداول
آیا پس از انحلال شرکت تضامنی طلبکاران شرکا نیز می‌توانند طلب خود را از شرکت دریافت نمایند؟
در پاسخ باید گفت که اموال شرکت ابتدا به مصرف و پرداخت بدهی‌های خود شرکت می‌رسد و قبل از پرداخت بدهی خود شرکت طلبکاران شخصی شرکا حقی بر آن اموال ندارد بدهی آنان از اموال شرکت پرداخت نمیشود.
برای تبدیل شرکت تضامنی به شرکت سهامی چه شرایطی لازم است؟
ابتدا تصویب تمام شرکا و بعد از آن با توجه به آنکه ثبت شرکت‌های سهامی عام نیازمند اجازه سازمان بورس است تبدیل شرکت تضامنی به سهامی عام نیز نیازمند اجازه سازمان بورس است اما تبدیل شرکت تضامنی به سهامی خاص نیازمند اجازه سازمان بورس نیست.