اگر زوجه فوت کند وضعیت ارث مرد از همسر خود چگونه است

اگر زوجه فوت کند وضعیت ارث بردن مرد از همسر خود حالات مختلفی دارد که در این مقاله به تمامی این موارد جهت اگاهی شما عزیزان میپردازیم. همانطور که می دانید امر نکاح یکسری حقوق را برای زن و‌مرد در پی دارد و شرایطی را برای زوجین ایجاد می کند که یکی از آنها ارث بردن زوج و‌ زوجه از یکدیگر است. طبق قانون و فقه اسلامی که قانون مربوط به نکاح و ارث از آن تبعیت میکند مرد در صورت فوت همسر خود از او ارث میبرد و تنها شرط لازم برای ارث بری این است که نکاح دائم بین انها جاری شده باشد تا زوجین از یکدیگر ارث‌ ببرند و تنها نکاح دائم عامل این موضوع می باشد.

امر ارث بردن یکی از مسائل پیچیده حقوق مدنی میباشد که بسیار مشاهده شده است که افراد نمی دانند زمانیکه فردی فوت می کند و زمان تقسیم ارث و‌ میراث فرد متوفی میرسد طبقاتی وجود دارد که مانع ارث بردن طبقات بعدی می شود بدین صورت که پدر و مادر و مادر بزرگ و پدربزرگ  مانع ارث بردن فرزندان و‌نوه می باشند و انها مانع ارث بردن خواهر یا برادر و اولاد انها و خاله و دایی و عمو‌وعمه ها می باشند. 

موضوعی که اینجا قابل بحث است اینکه مرد در چه صورت و چگونه از همسر متوفی خود ارث میبرد؟

در پاسخ باید گفت تنها در یک صورت زوج ارث میبرد و آن این است که حتما ازدواج انها از نوع نکاح دائم باشد پس اگر نکاح موقت بین زوجین جاری شده باشد از یکدیگر ارث نمیبرند حتی شرط ارث بردن زوجین در نکاح موقت نامشروع و باطل است. با توجه به ذکر این نکته که در نکاح موقت زوجین از یکدیگر ارث نمی‌برند این سوال پیش می آید که اصلا هیچ راهی وجود ندارد که در نکاح موقت ارث برد باید گفت اگر زوجین وصیت کرده باشند و در وصیت خود مالی را به همسر خود بخشیده باشند تنها در اینصورت تا یک سوم به وصیت عمل میشود و در اینصورت ارث میبرد.

سهم الارث مرد

یکی از مسائلی که در بحث ارث وجود دارد همین متغیر بودن سهم الارث زن و مرد از یکدیگر می باشد که چرا سهم الارث زن از مرد کمتر است  و یا در صورت تنها وارث بودن مرد همه ی ترکه را به ارث میبرد اما زن تنها یک چهارم تمامی این موارد ریشه در فقه و مبانی اسلامی دارد که پیچیده و سنگین است و ما در این مقاله تنها به بیان احکام قانونی میپردازیم و بحث فلسفی ارث و سهم الارث را بیان نداشتیم. 

سهم الارث مرد بدین صورت است که شوهر یک دوم از ترکه (مال و اموال همسر متوفی خود) را ارث‌ میبرد و ‌اگر فرزند از زن خود داشته باشد  سهم الارث او‌ به یک‌ چهارم تغییر میکند.

نکته قابل توجه که در امر ارث وجود دارد این است که اگر مرد تنها وارث زن باشد و هیچ وارث دیگری وجود نداشته باشد مرد تمام ترکه را به ارث میبرد چون اون تنها وارث است و هیچ طبقه ای از وراث وجود ندارد که مانع از ارث بردن وی باشد.در مقابل اگر زن تنها وارث همسر متوفی خود باشد و‌ هیچ‌ مانعی برای ارث بردن وی وجود نداشته باشد زن تنها یک چهارم از ترکه را به ارث‌ میبرد و مابقی ترکه در حکم مال مجهول المالک می باشد که تصمیم گیری در خصوص اداره و استفاده از ان با ولی فقیه جامعه می باشد.

ارث در صورت طلاق

طبق ماده ۹۴۳ قانون مدنی: اگر شوهر زن خود را طلاق رجعی بدهد، هر کس از آنها که قبل از انقضای عده فوت شود  دیگری از او ارث می‌برد اما اگر فوت یکی از آنها بعد از انقضای عده باشد و یا طلاق از نوع بائن باشد از یکدیگر ارث نمی‌برند. به عبارت ساده‌تر در بحث انواع طلاق با دو طلاق مواجه هستیم که یک طلاق رجعی می‌باشد بدین معنا که وقتی زن و مردی به طلاق رجعی از یکدیگر جدا می‌شوند یک بازه زمانی وجود دارد که مرد می‌تواند در آن زمان به زن خود رجوع کند و دوباره با او ازدواج کند اما در طلاق بائن این بازه زمانی وجود ندارد و به محض خواندن صیغه طلاق زن و مرد به یکدیگر نامحرم شده و دیگر نمی‌توانند با هم ازدواج کنند. این ماده بیان می‌دارد که اگر در اون مدتی که در عده طلاق رجعی هستند اگر از زن و مرد یکی از آنها فوت شود دیگری از او ارث می‌برد اما اگر این عده به پایان برسد و یکی از آنها فوت شود در این صورت از یکدیگر ارث نمی‌برند.

همچنین با توجه به توضیح فوق که در طلاق بائن داده شد اگر طلاق از نوع بائن باشد در این صورت نیز از یکدیگر ارث نمی‌برند. یکی دیگر از موارد مطروحه ماده ٩۴۴ قانون مدنی می باشد که بیان می‌دارد شوهر در حال بیماری زن خود را طلاق دهد و در ظرف یک سال از تاریخ طلاق به  دلیل همان بیماری فوت شود  زوجه از او ارث می‌برد اگرچه طلاق بائن باشد به شرط آن که زن شوهر نکرده باشد تنها در این صورت در طلاق بائن زوجه می تواند ارث ببرد.

با توجه به مواردی که در فوق بیان شد در طبقات ارث بری برخی از نزدیکان متوفی مانع از ارث بردن نزدیکان طبقه بعدی می شوند اما زوج و زوجه تنها اشخاصی هستند که در هر صورتی ارث می‌برند و مانع برای آنها وجود ندارد و همانطور که اشاره کردیم مرد سهم الارث یک دوم خود را میبرد و اگر فرزندی وجود داشته باشد حتی اگر فرزند از آن مرد هم نباشد شوهر یک چهارم ارث خود را می برد پس باید توجه داشت که زوجین همیشه در طبقات ارث بری بعد از ان که به ترتیب نزدیکان سهم الارثشان تعیین شد نوبت به زوجین می رسد.

سوالات متداول