ارث فرزندان از پدر و مادر

ارث بردن فرزندان از پدر و مادر یک سری شرایط و توضیحاتی دارد که به طور کلی در قانون بیان شده است و در این مقاله به این موارد می‌پردازیم

تعریف ارث

ارث، انتقال اموال حقوق و دیون به وراث پس از فوت مورث است. ارث در زمره وقایع حقوقی است یعنی اراده اشخاص در آن تاثیری ندارد و ناشی از حکم قانون است. شرط تحقق ارث مرگ است چه مرگ حقیقی باشد و چه مرگ فرضی غایب مفقود الاثر باشد.

موجبات ارث

‌موجبات ارث، یعنی عواملی که موجب پیدایش رابطه توارث بین دو شخص می‌شود به این نحو که در صورت فوت هر یک از ایشان دیگری از وی ارث ببرد این موجبات عبارتند از:

• نسب منظور قرابت نسبی است که در سه طبقه می‌گنجد و هر طبقه طبقه بعد را از ارث محروم می‌کند این سه طبقه عبارتند از طبقه اول پدر و مادر و اولاد و اولاد اولاد هر قدر که پایین برود، طبقه دوم اجداد و جداد و برادر و خواهر و اولاد آنها، طبقه سوم عمه‌ها و خاله‌ها و دایی‌ها و عموها و اولاد آنها
• سبب به واسطه قرابت سببی فقط زوجینی که ازدواج ایشان دائم است از یکدیگر ارث می‌برند و در ازدواج موقت زوجین از یکدیگر ارث نمی‌برند

زمان مالکیت وارث بر ترکه

• ارث یک امر حقوقی و قانونی است بنابراین ارث قابل قبول یا رد کردن نیست و به محض فوت متوفی خود به خود اموال به وراث می‌رسد.
• قبول یا رد ترکه به معنای قبول یا رد مالکیت ترکه توسط وراث و به معنای قبول یا رد ارث نیست، بلکه به معنای آن است که آیا وراث مدیریت و اداره ترکه و پاسخگویی نسبت به دیون متوفی را قبول می‌کنند یا خیر.

شرط وراثت

تنها شرطی که برای وراثت وجود دارد زنده بودن وارث در حین فوت مورث است البته اگر در بین وراث حمل باشد در صورتی ارث می‌برد که این دو شرط باهم موجود باشد

• نطفه او حین الموت منعقد شده باشد
• زنده‌ام متولد شود اگرچه فوراً پس از تولد بمیرد اگر جنین بعد از تولد بمیرد آنچه که به او به ارث رسیده به وراثش مثلاً به مادرش می‌رسد

راه‌های ارث بری وراث

وراث به سه طریق ارث می‌برند

• فقط به فرض ، فقط به قرابت، گاهی به فرض و گاهی به قرابت
• فرض یعنی سهم معینی در قانون که کسری از کل ترکه است برای وراث در نظر گرفته شود مانند آنکه بیان می‌شود که اگر متوفی فرزند داشته باشد سهم مادر متوفی از کل ترکه است
• قرابت بعضی از وراث همیشه به قرابت ارث می‌برند به این وراث قرابت بر گوییم منظور از قرابت بری آن است که شخصی وارثی که به قرابت ارث می‌برد بر خلاف فرض برها کسر و نسبت مشخصی از ترکه را نمی‌برد بلکه ابتدا فرض برها سهم خود را می‌برند و در پایان هرچه باقی بماند برای قرابت برها است
• گاهی به فرض و گاهی به قرابت برخی از وراث در شرایط سهم و کسب مشخصی از ترکه را می‌برند اما در برخی از شرایط دیگر سهم مشخصی از ترکه را ندارند بلکه آنچه که باقی بماند از آنان است

ارث فرزندان از پدر و مادر

بین پدر و مادر هیچ فرقی وجود ندارد و نحوه ارث بردن فرزندان از پدر و مادر مانند یکدیگر می‌باشد

• اگر متوفی فرزند داشته باشد و تنها یک فرزند باشد مانند اینکه فقط یک پسر یا یک دختر داشته باشد وارث تمام ترکه می‌باشد
• اگر متوفی فرزند دختر و پسر را با هم داشته باشد هر پسر دو برابر دختر ارث می‌برد

همانطور که بیان شد فرزندان در طبقه اول ارث می‌برند طبقه اول را توضیح دادیم

سهم الارث طبقه اول

در طبقه اول که پدر و مادر اولاد و اولاد اولاد متوفی هر چقدر که پایین روند حضور دارند تقسیم ترکه به این نحو به عمل می‌آید

اگر در طبقه اول وارث منحصر به یک نفر باشد یعنی یک پسر یا یک دختر یا فقط مادر یا فقط پدر آن وارث تمام ترکه را می‌برد

اگر وارث منحصر به پدر یا مادر متوفی باشد از آنجا که متوفی فرزند ندارد مادر سهم بالای خود را می‌برد یعنی مادر یک سوم ترکه را به فرض می‌برد و پدر بقیه را می‌برد باید توجه داشت که اگر متوفی فرزند نداشته باشد سهم پدر متوفی دو سوم ترکه نیست و هر آنچه که از ترک باقی مانده باشد را پدر می‌برد یعنی اگر متوفی فقط پدر و مادر داشته باشد مادر یک سوم ترکه را می‌برد و پدر بقیه را که سهم پدر در این حالت دو سوم می‌شود اما اگر متوفی علاوه بر پدر و مادر زوج یا زوجه هم داشته باشد مادر یک سوم ترکه را می‌برد و زوج یا زوجه به ترتیب یک دوم یا یک چهارم ترکه را می‌برند که این بقیه در این حالت از دو سوم ترکه کمتر می‌شود

اگر وارث منحصر به پدر مادر و تک دختر باشد چون متوفی فرزند دارد پدر یک ششم ترکه را می‌برد و مادر نیز یک ششم ترکه را می‌برد تک دختر نیز وقتی برادری نداشته باشد یک دوم ترکه را به ارث می‌برد در این حالت از ترکه به میزان یک ششم زیاد می‌آید که این مقدار زیاده باید مجدداً بین پدر مادر و تک دختر به نسبت فرضی که بیان شد تقسیم شود

اگر وراث منحصر به پدر مادر و چند دختر باشد چون متوفی فرزند دارد پدر سهم خود یعنی یک ششم ترکه را می‌برد مادر نیست سهم خود یعنی یک ششم ترکه را می‌برد چند دختر نیز وقتی برادری نداشته باشند سهم آنها دو سوم ترک است بنابراین چند دختر سهم خود یعنی دو سوم ترکه را می‌برند در این حالت نه چیزی کم می‌آید و نه چیزی زیاد می‌آید

اگر وراث منحصر به یک یا چند فرزند پسر یا فرزندان پسر و دختر مادر پدر و زوج متوفی باشد ابتدا پدر و مادر سهم خود را می‌برند یعنی پدر یک ششم ترکه مادر یک ششم ترکه و زوج یک دوم ترکه را به ارث می‌برد بقیه یعنی فرزندان پسر یا فرزندان پسر و دختر می‌باشد که به همان ترتیبی که بیان شد یعنی پسران دو برابر دختران ارث را می‌برند

سوالات متداول