اِبرا در قانون به چه معناست و شرایط آن کدام است

ابرا از راههای سقوط تعهدات می باشد که در قانون مدنی موادی به این موضوع اختصاص داده شده است و در این مقاله قصد توضیح و تعریف ابرا و شرایط آن را داریم.

تعریف اِبرا

طبق ماده ۲۸۹ قانون مدنی اسقاط حق دِینی را ابرا گویند به عبارت دیگر اینکه طلبکار از طلب خود بگذرد و ذمه مدیون را بری کند یعنی آن چیزی را که طلب دارد ببخشد و دیگر مدیون به او دِینی (مثلاً مالی یا پولی) طلبکار نباشد.

گروه پیشداد در حال حاضر با استفاده از بهترین وکلای ایران، قادر به پیگیری، مشاوره و حل مشکلات حقوقی شما عزیزان است. در صورت تمایل میتوانید با شماره زیر جهت مشاوره تماس حاصل نمایید.
09122389400

احکام اِبرا

در خصوص ابرا باید به موارد زیر توجه داشت

• اسقاط حقوق دینی مانند پول مال را ابرا گوییم البته اسقاط حقوق ناظر به قرارداد مانند حق فسخ خیارات در دسته ابرا قرار نمی‌گیرد
• ابرا یک ایقاع است یعنی فقط با اراده طلبکار انشا می‌شود و اراده مدیون در تشکیل آن تاثیری ندارد
• برای انشای ابرا مانند سایر ایقاعات نیاز به ابراز قصد است و صرف نیت درونی بدون آنکه اظهار شود کافی نیست البته نیاز به اطلاع طرف مقابل نیست به صرف اظهار قصد ابرا رخ داده است حتی اگر این ابرا به اطلاع طرف مقابل نرسیده باشد ابرا از روش‌های سقوط تعهدات است و کارکرد وفای به عهد را دارد اما در مواردی از احکام وفای به عهد که یکی دیگر از راههای سقوط تعهدات می باشد پیروی نمی کند برای مثال اگر مردی قبل از مباشرت (نزدیکی) نسبت به کل مهریه ایفای تعهد کند و کل مهریه را بپردازد اما قبل از مباشرت بین زوجین طلاق رخ دهد مرد می‌تواند نیمی از مهریه پرداختی را باز پس بگیرد اما اگر مرد قبل از مباشرت مهریه را نداده باشد بلکه زن او را از پرداخت مهریه ابرا کرده باشد و قبل از مباشرت بین طرفین طلاق رخ دهد نظر بیشتر حقوقدانان این است که مرد حق گرفتن نصف مهریه را ندارد در این حالت درست است که زن مرد را از مهریه ابرا کرده است و این ابرا موجب سقوط تعهد مرد نسبت به مهریه شده است اما نوعی وفای به عهد نیست بنابراین در صورت طلاق قبل از نزدیکی مردی که هیچ مهریه‌ای نپرداخته بلکه از طریق ابرا بری الذمه( یعنی هیچ تعهدی ندارد) شده نمی‌تواند مانند مردی که مهریه را پرداخته است نیمی از مهریه را بازپس بگیرد
• ابراء دین میت صحیح است یعنی ممکن است میت ابرا شود که در این صورت ابرا به ترکه میت تعلق می‌گیرد در ابراز ذمه میت شخصی که حقیقتاً ابرا می‌شود وراث میت هستند اما از آن جهت که در ابرا علم اجمالی کافی است و علم تفصیلی به بدهکاران لازم نیست این ابرا صحیح است یعنی در ابرا لازم نیست که بدانی بدهکار تو چه شخصیتی دارد یا اصلاً چه کسی یا چه ویژگی‌هایی دارد همین که بدانی شخصی به تو بدهکار است و تو او را ابرا کرده‌ای کافی است حالا اینکه دین چقدر بوده است مهم نیست
• ابرا از جانب نماینده امکان‌پذیر است مگر نماینده محجورین ولی یا قیم که به دلیل صرفاً مضر بودن ابرا نمی‌توانند ابرا کنند
• اشتباه در شخص مدیون علی الاصول باعث بطلان ابرا است زیرا ابرا یک نهاد قائم به شخص است
• اشتباه در اوصاف مدیون نیز اصولاً موجب بطلان ابرا است برای مثال اگر مدیون اظهار فقر نماید و به همین دلیل او را ابرا کنند اما در واقع او فقیر نباشد چون فقر مدیون علت عمده ابرا بوده است ابرا باطل است یا یا مثلاً فرد ابرا کننده به تصور فوت مدیون او را ابرا کند در حالی که مدیون زنده است در این حالت نیز چون فوت مدیون علت عمره ابرا بوده است ابرا باطل است
• ابرا معلق صحیح است و بعد از حصول معلق علیه اثر خود را بر جای می‌گذارد مانند آنکه شخصی به مدیون خود بگوید که تو را ابراء کردم اگر قیمت ارز تا ۲۵ درصد کاهش یابد

شرایط دیون موضوع ابرا

دیونی می‌توانند مورد ابرا واقع شوند که دارای شرایط زیر باشند

• دینی که قرار است اجرا شود باید یکی از این دو شرایط را داشته باشد 
• دینی موجود باشد 
• دینی باشد که اگرچه اصل دین فعلاً موجود نیست اما سبب آن موجود است برای مثال تعهد بیمه‌گر مبنی بر پرداخت خسارات ناشی از عقد بیمه هنوز به صورت بالفعل موجود نیست چون هنوز خساراتی وارد نشده اما سبب آنکه همان عقد بیمه است در حال حاضر موجود است
• دیونی که حقوق اشخاص ثالث به آن دیون تعلق گرفته است مانند دیونی که به نفع اشخاص ثالث توقیف شده است قابل ابرا نیستند برای مثال اگر سعید از احمد طلبکار باشد و از طرف دیگر سعید به اشخاص دیگری مدیون باشد و طلبکاران سعید طلبی را که او از احمد دارد توقیف کرده باشند دیگر سعید نمی‌تواند احمد را ابرا کند

اهلیت در ابرا

اهلیت متعهدی که قرار است طلبش بخشیده شود لازم نیست اما شخص متعهدله که قرار است ابرا کند باید اهلیت داشته باشد

محجورین خودشان اهلیت ابرا ندارند و نماینده محجورین ولی وصی و قیم هم نمی‌توانند از جانب محجورین مطالبات ایشان را ابرا کنند زیرا ابرا یک عمل حقوقی صرفاً مضر است

از آنجا که ابرا برای ابرا کننده صرفاً مضر است خود محجورین نیز نمی‌توانند با اجازه یا قبول ولی یا قیم مطالبات خود را ابرا کنند مگر آنکه آن طلب ناچیز باشد و اجازه یا قبول ولی یا قیم به آنها برای ابرا داده شده باشد که هدف از آن تربیت و تقویت حس گذشت است

ابرا از نفقه

ابراء نفقه زوجه

• نفقه زوجه نسبت به حال و گذشته قابل ابرا است
• نفقه زوجه نسبت به آینده سبب نفقه زوج عقد نکاح است بنابراین سبب نفقه زوجه برای آینده به وجود آمده است و قاعدتاً باید نفقه زوجه برای آینده قابل ابرا باشد

ابراء نفقه اقارب 

• نفقه اقارب نسبت به حال و گذشته : نفقه اقارب نسبت به حال گذشته قابل ابرا است البته نفقه گذشته اقارب یک دین طبیعی است که دیون طبیعی قابل ابرا هستند
• نفقه اقارب نسبت به زمان آینده قابل ابرا نیست زیرا سبب نفقه اقارب عدم تمکن آنها در آینده است و این سبب هنوز ایجاد نشده است

سوالات متداول